Antik yazarlardan Pausanias’ın anlatımına göre, Büyük İskender Nemesis Kutsal Alanı’nda avlanırken yorgun düşer ve ulu bir çınarın altında uyuyakalır. İskender’in rüyasına giren Nemesis ona, kenti Pagos (Kadifekale) Tepesi’ne taşımasını söyler. Her ne kadar Büyük İskender’in Doğu Seferi sırasında İzmir’e uğrayıp uğramadığı kesin olarak bilinmese de onun yaşadığı tarihlerde kent, Bayraklı’dan Kadifekale eteklerine taşınmıştır. Bu kararın alınmasını, kent nüfusunun artması kadar, Kadifekale eteklerinin kent savunması için daha uygun bir mevzi olması da etkilemiş olmalıdır.
Büyük İskender’in ölümünden sonra, Makedonya, Trakya ve Anadolu’yu içine alan bölgede hüküm süren İskender’in komutanlarından Lysimakhos’un döneminde, başlayan inşa ve imar faaliyetleriyle gelişmeye başlayan Smyrna antik kenti, en parlak dönemini Roma İmparatorluğu zamanında yaşamıştır. MS 2. yüzyılda yaşanan bu ilerleme ile Smyrna, eriştiği gelişmişlik seviyesiyle Ephesos ve Pergamon ile yarışır hâle gelmiştir.
Smyrna antik kenti, birbirini dik kesen sokak ve caddeleri, bu caddelerin birleştiği noktalardaki anıtsal yapıları ile dönemin şehircilik anlayışını yansıtan önemli bir kentti. Doğu-batı ekseninde Pagos (Kadifekale) ile antik liman (bugünkü Kemeraltı), kuzey-güney ekseninde ise Basmane ile Değirmentepe arasında uzanan şehir surlarından günümüze, sadece birkaç noktada bulunan kalıntılar ulaşabilmiştir.
Kentin merkezi konumunda olan ve bugün hâlâ ziyaret edilebilen Agora; sosyal, kültürel, siyasi ve ticari birçok faaliyetin gerçekleştiği bir kamusal alan işlevi görüyordu. Bunun yanı sıra, dönemin diğer birçok önemli kentinde olduğu gibi Smyrna antik kenti de tapınak, tiyatro, hipodrom, hamam, çeşme gibi yapılara ev sahipliği yapmaktadır.
Günümüzde modern kentin merkezinde yer alan Smyrna antik kentinin kalıntılarıyla Kemeraltı’ndan Kadifekale’ye doğru çıkarken karşılaşılabilir ve Prof. Dr. Akın Ersoy başkanlığında devam eden kazı çalışmalarından çıkarılan eserler yerinde görülebilir.
Bu kadim kentin hikâyesini daha yakından keşfetmek için aşağıdaki belgeseli izleyebilirsiniz.