Yalı Camii

Cami, Konak Mahallesi’nde, Cumhuriyet Bulvarı üzerinde, İzmir Valiliği binası önünde yer almaktadır. Saat Kulesi ile birlikte Konak Meydanı’nın simgesidir. Yalı Camii, kuzey cepheye bitişik tek kubbeli harim ve minareden oluşmaktadır. Konak Meydanı’nın arazi dolgusu ile yüzeyi yükseltildikten sonra zemin seviyesinin altında kaldığı için binaya birkaç basamak inilerek ulaşılmaktadır. Caminin ana duvarları, birbirini takip eden kesme taş ve tuğla yığınlarından inşa edilmiştir. Yüzbaşı Mehmed Paşa’nın kızı Ayşe Hanım tarafından 1748-9 yaptırılan medrese günümüze ulaşamamıştır. Medresenin yıkılmasının ardından 1917-1918 yıllarında kapsamlı bir onarım geçiren cami, mimar Tahsin Sermet tarafından Birinci Ulusal Mimarlık Akımına uygun olarak yeniden inşa edilmiştir. Yapı, birkaç onarımdan sonra bugünkü halini almıştır.

Sekizgen planlı yapı tek kubbelidir. Minare beşgen kaidelidir. Silindirik şaft tek balkonlu olup, üzeri konik bir başlık ile örtülmüştür. Cepheler, dikdörtgen çöküntülere yerleştirilmiş sivri kemerli alınlıklı dikdörtgen pencerelere sahiptir. Sırlı porselen karolar, pencerelerin çerçevelerini ve alınlıklarını kaplar. Bu çiniler üç ayrı dönemde üretilmiştir. Orijinal çiniler, Vali Rahmi Bey dönemi restorasyonu için çini sanatçısı Hafız Mehmed Emin Efendi tarafından yapılmıştır. 2. devre çiniler, “Metin Çini Fabrikası” tarafından yapılmış ve 1964 yılında Hafız Mehmed Emin Efendi’nin oğlu Hakkı Çinicioğlu tarafından onarım sırasında eklenmiştir. Nihai karolar 1980’lerde ve 1990’larda Ümran Baradan tarafından üretildi.