Demeter Kutsal Alanı

Demeter kültü, Pergamon için oldukça önemli bir yerde durmaktadır. I Eumenes döneminde paralı askerlerin yeminlerinde Demeter ismi geçmiştir. Tanrıça için MÖ 3. Yüzyılın ikinci yarısına tarihlendirilen, kutsal alan inşa edilmiştir. Demeter kutsal alanı ya da temenosu 100 x 50 m. ölçüsünde dikdörtgen teras üzerine, tapınak, stoa, sunak ve propylon yapılarını içine alacak şekilde oluşturulmuştur. Demeter kutsal alanı içerisinde; heykel, figürin ve küçük buluntu eserler bulunmuştur.

Demeter Tapınağı
MÖ 281-263 tarihlendirilen tapınak, İon düzenindedir ve mermerden yapılmıştır. 6.45 x 12.70 m. boyutlarına sahiptir.

Demeter tapınağı ve kutsal alanı, tespit edilen yazıt parçalarına dayanarak Philetairos ve Eumenes’in anneleri Boa için tanrıça Demeter’in onuruna inşa edilmiştir. Helenistik ve Roma dönemleri içerisinde farklı yapım evrelerine sahip olan tapınak, ilk anıtsal görünüşünü Attalos Hanedanlığının kurucusu olan Philetairos dönemine (MÖ 281-263) tarihlendirilmiştir. İon düzeninde mermerden yapılan tapınak, 6.45 x 12.70 m. boyutlarına sahiptir. Tapınak, başlangıçta Templum in Antis görünümünde yapılmıştır; ancak Roma döneminde, korinth düzeninde eklemeler yapılarak tapınak Prostylos planına getirilmiştir. Tapınağın sütun kaideleri Attik-İon tarzda olup stylobat düzlemine oturtulmuştur. Tapınağın arşitravının üzerinde girlandlar arasında boğa başlarıyla süslü mermer friz görülmektedir.

Stolar
Kutsal alana doğudan üç tarafı stoalar ile çevrili bir avluya açılan bir Propylon ile girilmektedir. Tapınağın iki tarafında kuzey ve güney olmak üzere iki stoa bulunmaktadır. Kuzey stoa, daha erken dönemde inşaa edilmiştir. Stoalar tapınağa uygun, benzer bir stilde yapılmıştır.

Sunaklar
Hellenistik dönemde inşa edilmiş olan sunaklar, dörtgen plana sahiptir. Sunakların ölçüleri 2.30 x 7.0 m. ölçülerinde ve birbirine yakındır. Burada, sunakların yanı sıra, sunular ile bağlantılı kurban çukurları tespit edilmiştir. Tapınağın önünde dörtgen formun ve mermerden yapılmış, üç adet sunak, Demeter kutsal alanının içerisinde yer almaktadır. Sunakların ikisi yan yana ikisi arka arkaya konumlandırılmıştır.

Propylon
Propylon Hellenistik dönemde dor düzeninde inşa edilmiştir. Stilize edilmiş palmet yaprakları ile süslü sütunlara sahiptir. Temonosun içinde, 10 basamaklı merdiven yapıya inmektedir.